អំពីកង់

អំពីកង់

កង់មានរាងជារង្វង់ ដែលអាចវិលលើអ័ក្រមូយ។ កង់គឺជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់នៃកង់និងរទេះ ដែលជាផ្នែកមួយនៃម៉ាស៊ីនងាយទាំង​៦​ប្រភេទ។ ​ពេលកង់ភ្ជាប់គ្នានឹង រទេះវាអាចធ្វើការផ្លាស់ទី របស់របរធ្ងន់ៗយ៉ាងងាយស្រួល ហើយជួយសម្រួលដល់ការដឹកជញ្ជូន ខណៈពេលផ្ទុកអ្វីមួយ ឬ ធ្វើដំណើរការក្នុងម៉ាស៊ីន។ កង់គឺតែងតែបានជួយសម្រួលដល់ការងារផ្សេងៗទៀតដូចជានៅក្នុង កង់កាប៉ាល់ កង់រទះ និង ឧបករណ៍ដែលធ្វើឲ្យគ្រឿងយន្ដជក់ផ្សេងៗទៀត។

ប្រវត្តិនៃកង់

ធាតុពិតនៃកង់ គឺកើតមាននៅពាក់កណ្ដាលសហ្សវត្សទី៤ មុនគ្រិស្ដសករាជ វាកើតនៅជិតសម័យ មេសូប៉ូតាម៉ែរ(Mesopotamia) នៅភាគខាងជើងនៃ ខាអ៊ូខាស៊ូ​(Caucasus)វប្បធម៌ ម៉ាកុប (Maykop)និង អ៊ីរ៉ុបកណ្ដាល ដូចនេះសំនួរ ស្ដីពី​វប្បធម៌​នៃការ​បង្កើត​កង់ មិនបានបន្សល់ទុកទេ ហើយវានៅតែបន្តការស្រាវជ្រាវនិងពីភាក្សាគ្នា។ កង់ឈើចាស់ជាង​គេនៅលើពិភពលោកមាន​ការចាប់​កំណើតតាំពី 5,250 ± 100មុនពេលបច្ចុប្បន្ន គឺ បានរកឃើញដោយបុរាណវិទ្យាស្លូវ៉ាគី នៅ​ក្នុងឆ្នាំ​២០០២​ក្នុងឧកាសដ៏ល្អមូយ​នៃ​យាន្ដ​ជំនិះកង់ ដោយប្រើកង់៤និងភ្លៅរទះ២ និងដាក់ពីលើដោយភោជន៍ ប្រូណូស៊ីស។

យាន្ដជំនិះកង់បានបង្ហាញជាផ្លូវការដំបូងពីដំបន់របស់វាគឺ មេសូប៉ូតាម៉ង(Mesopotamia) ខាអ៊ូខាស៊ូ​(Caucasus)បាល់កាន(Balkans)នៅអ៊ីរ៉ុបកណ្ដាល ទូទាំងអ៊ីរ៉ុបនិងអាស៊ី និងមកដល់ អ៊ីនឌូ វ៉ាលី (Indus Valley)នៅសហស្សវត្សទី៣នៃគ្រីស្ដសករាជ រហូតដល់​សហស្សវត្សទី២មុនគ្រិស្ដសករាជ ការនិយាយពីកង់នៃយន្ដចម្បាំងបានបង្ហាញនៅឯកន្លែកតម្លើងមួយ នឹងមកដល់ប្រទេស​២ព្រម​គ្នាគឺ ចិន និង ស្គេនឌីណាវី(Scandinavia)១២០០ឆ្នាំមុនគ្រិស្ដសករាជ។

នៅប្រទេសចិន កងគឺបានប្រើជាមួយរទះចម្បាំងតាំងពីឆ្នាំ ១២០០ មុនគ្រិស្ដសករាជរហូតដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន។ ទោះបីជាបាបីរី ធ្លាក់ចុះ​យ៉ាងនេះ​ក្ដីក៏នៅតែមានការប្រកែបគ្នាពីយាន្ដជំនិះកង់នៅប្រមាណ២០០០ឆ្នាំមុនគ្រិស្ដសករាជ

ទៅបីជាពួកគេមិនអភិវឌ្ឍកង់ឲ្យបានល្អក៏ដោយ ក៏ អូលមេច(olmec)និងអរិយធម៌ពួកបច្ចិមប្រទេសផ្សេងៗទៀតនៅតែកំពុកអភិវឌ្ឍវា។ដូចជាការធ្វើកង់ពីថ្ម ដែលមានការសត្ថាបនាដូចជារបស់ក្មេងលេងចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៥០០មុនគ្រិស្ដសករាជ។  វាគឺជាគំនិតដូចដែលនៅខាងដើម​នៃឧបសគ្គរារាំងដ៏ធំនៃការអភិវឌ្ឍកង់នៅភាគខាងខាងលិចនៃអេក្វាទ័រដោយមិនមានជំនួយពីសត្វមកផ្សាំងជាមួយដែលជាកម្លាំងដ៏សំខាន់​សម្រាប់​អូសទាញកង់រទះទំនាក់ទំនងដ៏ជិតស្និទ្ធនៃបសុសត្វធំៗ ដូចជាគោក្របីនៅទ្វិបអាមេរិកបច្ចុប្បន្ន ដែលនៅប្រទេសកូលំបី(Columbia) សព្វថ្ងៃ។ គោព្រៃនៅអាមេរិកខាងជើង គឺពិបាកក្នុងការយកមកផ្សាំងនឹមនឹងវាមិនដែលនឹមនឹងរទះតាំងពីដើមកំណើតរបស់វា។ មានពពួកសេះ​បីបួនប្រភេទដែលមាននៅរហូតដល់ប្រហែល១២,០០០ឆ្នាំកន្លងមកហើយកន្លងមកហើយ តែទីបំផុតវាត្រូវបានផុតពូជ មានតែសត្វធំៗមួយប្រភេទដែលបានផ្សាំនឹមនៅភាគខាងជើងអេក្វាទ័រគឺ ឡាម៉ា (llama)ជាសត្វម្យ៉ាងដូចអូដ្ឋតែអត់មានបូក ដែលមិនបានបង្ហាញខ្លួនទៅឆ្ងាយពីអាន់ដែស (Andes) នៅពេលដែលលោក កូលំបូស​ (Columbus)។

សាសនា នូប៊ី (Nubians)បានមកបន្ទាប់ពី៤០០ឆ្នាំមុនគ្រិស្ដបានប្រើកង់សម្រាប់រវៃធ្វើចានឆ្នាំងពីដីឥដ្ធ នឹងរហាត់ទឹក វាជាគំនិតមួយដែល​សាសនា នូប៊ី (Nubians) ប្រហែលជាបានបររទះដោយគោឈ្មោល គេក៏អាចប្រើសេះសម្រាប់បររួមជាមួយរទះចម្បាំង វាមានសារៈសំខាន់​ណាស់​នៅ​ប្រទេសអេស៊ីប

ការអភិវឌ្ឍនៃកង់ធ្លាក់ថយចុះ ល្បឿននៃការរីកចម្រើននៅសម័យថ្មដុះនឹងអាចជួបប្រទះបច្ចេកទេសទំនើបទើបក្រោកឈរយ៉ាង​រហ័សនៅយុគសំរិទ្ធ។

 កិច្ចការដែលកែរួច

កង់ មានរាង ជា រង្វង់ ដែលអាច វិល លើអ័ក្រមូយ។ កង់ គឺជា ផ្នែក មួយដ៏សំខាន់ នៃកង់ និង រទេះ ដែល ជា ផ្នែកមួយនៃ ម៉ាស៊ីនងាយ ទាំង ​៦​ប្រភេទ។ ​ពេល កង់ ភ្ជាប់គ្នា នឹង រទេះវាអាច ធ្វើការ ផ្លាស់ទី របស់របរ ធ្ងន់ៗ យ៉ាងងាយស្រួល ហើយ ជួយ សម្រួល ដល់ ការ ដឹកជញ្ជូន ខណៈពេលផ្ទុកអ្វីមួយ ឬ ធ្វើ ដំណើរការ ក្នុង ម៉ាស៊ីន។ កង់ គឺ តែងតែ បានជួយសម្រួល ដល់ ការងារផ្សេងៗទៀតដូចជា នៅក្នុង កង់កប៉ាល់ កង់រទះ និង ឧបករណ៍ដែលធ្វើឲ្យ គ្រឿងយន្ដជក់ផ្សេងៗទៀត។

ប្រវត្តិនៃកង់

ធាតុពិត នៃ កង់ គឺ កើតមាន នៅ ពាក់ កណ្ដាល សហ្វស្សវត្សទី៤ មុនគ្រិស្ដសករាជ វា កើត នៅ ជិត​ សម័យ មេសូប៉ូតាម៉ែរ (Mesopotamia) នៅ ភាគខាងជើង នៃ ខាអ៊ូខាស៊ូ ​(Caucasus) វប្បធម៌ ម៉ាកុប (Maykop) និង អ៊ីរ៉ុបកណ្ដាល ដូចនេះសំនួរ ស្ដីពី ​វប្បធម៌​ នៃ ការ ​បង្កើត ​កង់ មិនបាន បន្សល់ទុក ទេ ហើយ វា នៅតែ បន្ត ការស្រាវជ្រាវ  និង ពិភាក្សាគ្នា។ កង់ឈើចាស់ ជាង​គេនៅលើពិភពលោក មាន​ការចាប់​កំណើតតាំងពី 5,250 ± 100 មុនពេលបច្ចុប្បន្ន គឺ បានរកឃើញ ដោយ បុរាណវិទ្យាស្លូវ៉ាគី នៅ ​ក្នុង ឆ្នាំ​២០០២​ក្នុងឪកាស ដ៏ ល្អ មូយ​នៃ​យាន្ដ​ជំនិះកង់ ដោយប្រើកង់៤និងភ្លៅរទះ២ និង ដាក់ ពី លើ ដោយ ភោជន៍  ប្រូណូស៊ីស។យាន្ដជំនិះកង់ បានបង្ហាញ​ ជា ផ្លូវការ ដំបូង ពី តំបន់ របស់វាគឺ មេសូប៉ូតាម៉ង(Mesopotamia) ខាអ៊ូខាស៊ូ​(Caucasus) បាល់កាន (Balkans) នៅអ៊ីរ៉ុបកណ្ដាល ទូទាំងអ៊ីរ៉ុបនិងអាស៊ី និង មកដល់ អ៊ីនឌូ វ៉ាលី (Indus Valley) នៅ សហស្សវត្សទី៣ នៃ គ្រីស្ដសករាជ រហូតដល់ ​សហស្សវត្សទី២ មុនគ្រិស្ដសករាជ ការ​ និយាយពី កង់ នៃ យន្ដចម្បាំង បានបង្ហាញ នៅ ឯ កន្លែងតម្លើងមួយ នឹង មកដល់ ប្រទេស​២ព្រម​គ្នា គឺ ចិន និង ស្គេនឌីណាវី (Scandinavia) ១២០០ឆ្នាំមុនគ្រិស្ដសករាជ។នៅប្រទេសចិន កង់ គឺ ត្រូវបានប្រើ ជាមួយ រទះចម្បាំង តាំងពី ឆ្នាំ ១២០០ មុនគ្រិស្ដសករាជ រហូត ដល់​ពេល បច្ចុប្បន្ន ។ ទោះបីជា បាបីរី ធ្លាក់ ចុះ ​យ៉ាងនេះ​ក្ដី ក៏ នៅតែ មាន ការប្រកែកគ្នា ពី យាន្ដជំនិះ កង់ នៅ ប្រមាណ ២០០០ ឆ្នាំ មុន គ្រិស្ដសករាជ។ទោះបីជា ពួកគេ មិន អភិវឌ្ឍន៍បាន កង់ ឲ្យបានល្អក៏ដោយ ក៏ អូលមេច (olmec) និង អរិយធម៌ ពួក បច្ចិមប្រទេស ផ្សេងៗទៀត នៅ តែ កំពុង អភិវឌ្ឍវា។ ដូចជា ការធ្វើ កង់ ពី ថ្ម ដែលមាន ការ ស្ថាបនា ដូចជា របស់ក្មេងលេង ចាប់តាំងពី ឆ្នាំ១៥០០ មុន គ្រិស្ដសករាជ។  វាគឺជា គំនិត ដូចដែល នៅខាងដើម នៃ ឧបសគ្គ រារាំង ដ៏ ធំ នៃ ការអភិវឌ្ឍន៍ កង់ នៅ ភាគខាងខាងលិច នៃ អេក្វាទ័រ ដោយ មិនមាន ជំនួយ ពីសត្វ មក ផ្សាំងជាមួយ ដែលជា កម្លាំង ដ៏ សំខាន់ ​សម្រាប់ ​អូសទាញកង់ រទះ  ហើយវាមានទំនាក់ទំនង យ៉ាងជិតស្និទ្ធ ជាមួយ និង បសុសត្វធំៗ ដូចជា គោ ក្របី នៅ ទ្វិប អាមេរិក បច្ចុប្បន្ន ដែល នៅ ប្រទេស កូលំបី(Columbia) សព្វថ្ងៃ។ គោព្រៃ នៅ អាមេរិកខាងជើង គឺ ពិបាក ក្នុង ការ​ យកមកផ្សាំង នឹម ណាស់ ព្រោះ វា មិនដែល នឹមនឹងរទះ តាំងពី ដើមកំណើត របស់វាមកម្លេះ។ មាន ពពួកសេះ​បីបួនប្រភេទ ដែលមាន នៅ រហូតដល់ ប្រហែល១២,០០០ ឆ្នាំ កន្លងមក ហើយ  តែ នៅទីបំផុត វា ត្រូវបាន ផុតពូជ មានតែ សត្វធំៗ មួយប្រភេទ ដែលបាន ផ្សាំនឹម នៅ ភាគខាងជើងអេក្វាទ័រ គឺ ឡាម៉ា (llama) ជា សត្វ ម្យ៉ាងដូច អូដ្ឋ តែ អត់ មាន បូក ដែល មិនបាន បង្ហាញ ខ្លួន ទៅ ឆ្ងាយពី អាន់ដែស (Andes) នៅ ពេលដែល លោក កូលំបូស​ (Columbus)។អ្នកស្រុក នូប៊ី (Nubian) បានមកដល់ បន្ទាប់ពី ៤០០​ ឆ្នាំ មុនគ្រិស្ដ ហើយ បានប្រើ កង់ សម្រាប់ រវៃ ធ្វើ ចានឆ្នាំង ពី ដីឥដ្ធ នឹង រហាត់ទឹក វា ជា​ គំនិត មួយ ដែល ​អ្នកស្រុក នូប៊ី (Nubian) ស្រប ពេលដែល គេ បាន បររទះ ដោយ គោឈ្មោល គេ ក៏ អាច ប្រើ សេះ សម្រាប់ បរ រួម ជាមួយ រទះចម្បាំង ដែរ ដែលវាពិតជា មាន សារៈសំខាន់ ​ណាស់ ​នៅ ​ប្រទេសអេស៊ីប។ល្បឿន នៃ ការ អភិវឌ្ឍ កង់ ធ្លាក់ថយចុះ នៅសម័យថ្មដុះដោយសារ គេ អាច ជួបប្រទះ និង បច្ចេកទេស ដ៏ ទំនើប ដែល បាន រីកដុះដាលយ៉ាង​រហ័ស នៅ​ យុគសំរិទ្ធ។