ហ្វឺឌីណាន់ដ៏ ម៉ាហ្សេឡង់ (FerdinandMagellan)
ហ្វឺឌីណាន់ដ៏ ម៉ាហ្សេឡង់ (FerdinandMagellan) បានកើតនៅ ប្រទេសព័រទុយហ្គាល់ ប្រហែលនៅឆ្នាំ ១៤៨០។ កាលពីក្មេងគាត់បានរៀនពីការគូសផែនទី និងសំណង់នាវាចរណ៍។ នៅវ័យកណ្ដាលរបស់គាត់ គាត់បានបើកនាវាដែលមានកងនាវាដ៏ច្រើនសម្បើម ហើយបាន តាំងចិត្តតស៊ូយ៉ាងស្វិតស្វាញក្នុងការធ្វើដំណើរ។ នៅឆ្នាំ ១៥១៩ដោយសារជំនួយពីព្រះអង្គឆាលែស ទី៥(Charles V)នៃប្រទេសអេស្ប៉ាញម៉ាហ្សេឡង់បានរៀបចំដំណើរ ដោយនាវាជុំវិញពិភពលោក។ គាត់ បានប្រមូលផ្ដុំ នូវកងនាវាដ៏ច្រើន ហើយថ្វីបើដំណើរត្រលប់មកវិញដ៏សម្បើមនេះ បាននាំអោយគាត់ស្លាប់ តែ គាត់ក៏បានបង្ហាញថា ផែនដីមានរាងមូលដែរ។
ហ្វឺឌីណាន់ដ៏ ម៉ាហ្សេឡង់(Ferdinand Magellan)បានកើតនៅ ប្រទេសព័ទុយហ្គាល់ នៅមួយនៃទីក្រុងភឺតូ (Porto) នៅឆ្នាំ១៤៨០។ ឪពុកម្ដាយរបស់គាត់គឺជាសមាជិក វណ្ណះអភិជន ជនជាតិ ព័រទុយហ្គាល់ដូច្នេះបន្ទាប់ពីការស្លាប់របស់ឪពុកម្ដាយគាត់ គឺនៅពេលគាត់ អាយុ១០ឆ្នាំ ម៉ាហ្សេឡង់ បានក្លាយជាភីលៀង របស់ ម្ចាស់ក្សត្រី(ក្មេងបម្រើ)។
ម៉ាហ្សេឡង់ បានសិក្សានៅសាលា ឃ្វីន លីអូណូរា(Queen Leonora's School) នៃ ក្មេងបម្រើនៅទីក្រុង លីសប៊ន(Lisbon) ហើយគាត់បានចំនាយពេលវេលារបស់គាត់ អានយ៉ាងផ្ចឹតផ្ចង់ទៅលើអត្ថបទដែល ទាក់ទងទៅនិងសិល្បៈនៃ ការគូសផែនទី តារាសាស្រ្ដ ផ្ទៃអាកាសនាវាចរណ៍ ដែលវាជាមុខវិជ្ជាដែលបានអូសទាញអោយគាត់អោយជក់ចិត្តដិតអារម្មណ៍។ នៅវ័យកណ្ដាលរបស់គាត់ ម៉ាហ្សេឡង់ បានចូលរួមដំណើរ នាវាចរណ៍ របស់ជនជាតិ ព័រទុយហ្គាល់ ដែលមានបើកឆ្ពោះទៅ អាព្រិកខាងកើត។នៅពេលឆាប់ៗនោះដែល គាត់បានរកឃើញថា ខ្លួនគាត់បាននៅ ឯតំបន់សង្រ្គាមក្នុងស្រុក ឌីយូ(Diu) នៅកន្លែងនោះជាកន្លែងដែល ជនជាតិព័រទុយហ្គាល់ បានកំទេចកប៉ាល់ របស់ជនជាតិ អេស៊ីប នៅក្នុងសមុទ្រ អារ៉ាប់(Arabian)។ គាត់ថែមទាំងបានរុករក រដ្ធ ម៉ាលាខា (Malacca) ដែលសព្វថ្ងៃជា តំបន់ដែលស្ថិតនៅ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី (Malaysia)ហើយក៏បានធ្វើប្រតិបតិ្តការ ច្បាំងដណ្ដើម យកកំពង់ផែ ម៉ាលេខា ផងដែរ។ វាពិតជាអាចដែលថាគាត់បានបើកទូកក្ដោងបានឆ្ងាយរហូតដល់ កោះម៉ូឡុខាស (Moluccas) ដែលជាកោះមួយស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី (Indonesia)បន្ទាប់ពីនោះមកកោះនោះត្រូវបានគេហៅថាស្ប៉ាយ អាយឡែន។ ម៉ូឡុខាស មានប្រភពដើមពីគ្រឿងទេសដ៏មានតម្លៃជាច្រើនក្នុងពិភពលោក រួមមាន ផ្កាក្លាំងពូ និងចន្ទ័គ្រឹស្នាជាដើម។ដោយសារតែភាពសម្បូរគ្រឿងទេសក្នុងប្រទេស ជាលទ្ធផលដែលធ្វើអោយ ប្រទេសនៅអ៊ឺរ៉ុប មានការប្រណាំងប្រជែងគ្នាចង់បានតំបន់នោះ។ពេលដែល ស្ថិតនៅ ម៉ូរូខូ(Morocco) ម៉ាហ្សេឡង់បាន កើតជំងឺហើយ ដែលតម្រូវអោយគាត់ត្រូវដើរខ្ចើចជើង។បន្ទាប់ពី ជា ពីបួសគាត់ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទការប្រព្រិត្តិ ខុសច្បាប់ សហជីព ពីសំណាក់ជនជាតិមួរ(Moors)ហើយថ្វីបើ ការបម្រើរបស់គាត់ គឺដើម្បី ប្រទេសព័រទុយហ្គាល់ ហើយគាត់បានទទួលកំហុសជាច្រើនដើម្បីស្ដេចរបស់គាត់ ពេលនោះដែរ ការលើកតម្កើងនៃការងាររបស់គាត់ត្រូវបានគេដកហូតចេញពីគាត់។ នៅឆ្នាំ១៥១៧ ម៉ាហ្សេឡង់ បានផ្លាស់ទីទៅ សិវីល(Seville) ប្រទេសអេស្ប៉ាញដើម្បីស្នើរជំនាញរបស់គាត់ ទៅកាន់ តុលាការអេស្ប៉ាញ។នៅពេល បី ឆ្នាំបន្ទាប់ពី ពេល ដែលគាត់បានចេញដំណើរ ពីប្រទេស ព័រទុយហ្គាល់ គាត់បានសិក្សាអំពីសាសនាជាច្រើននៃ កត្តិសញ្ញា នាវាចរណ៍ ថ្មីៗជាច្រើន។ គាត់ថែមទាំងបានទទួលផលប្រយោជន៍ ពីកំហុស និងរបកគំហើញ របស់អ្នករុករក ពីរបីអ្នកមុនដូចជារបកគំហើញរបស់ គ្រីស្គស្តុប កូឡុំ(Christopher Columbus)នៃអាមេរិកខាងជើងនិងព្រំដែនបាលបៅ(Balboa)ឆ្លងកាត់ជ្រោយដីកោះប៉ាណាម៉ានៀន (Panamanian) ទៅមហាសមុទ្រ ប៉ាស៊ីហ្វិក(Pacific Ocean) គឺគ្រាន់តែជាព្រត្តិការណ៍ពីរ នៃ ព្រត្តិការណ៍ជាច្រើនដែល បណ្ដាលអោយ ម៉ាហ្សេឡង់ហ៊ានធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ទឹកសមុទ្រដោយគ្មានអល់អែក។ម៉ាហ្សេឡង់បានរៀបចំគំរោងការណ៍ធ្វើនាវាចរណ៍ជុំវិញសកល ហើយនៅ ខែកញ្ញា ២០ ១៥១៩ ស្ដេច ឆាលែស ទី៥ នៃ អេស្ប៉ាញបានជូនពរដល់ម៉ាហ្សេឡង់។ គាត់បានរៀបចំ ចេញដំណើរជាមួយនិង កងនាវាសំពៅ ចំនួន៥ វាជាចំនួនមួយដ៏គួរអោយពេញចិត្ត ប៉ុន្តែ ទូកក្ដោងវាមិនមានភាពងាយស្រួលសមស្របទៅនឹង ចម្ងាយដែលគោលបំណងដែលគាត់បានរៀបចំ នោះទេ។ កងនាវាដំបូងបើកឆ្ពោះទៅកាន់ប្រទេស ប្រេស៊ីល(Brazil) ហើយបានចូលចតនៅមាត់ឆ្នេរអាមេរិកខាងត្បូង ទៅ ប៉ាតាហ្គោនៀ។ នៅទីនោះមានហេតុការណ៍បះបោរបានកើតឡើង ហើយ កប៉ាល់មួយបានបុកនិង ច្រាំងធ្វើអោយមានការខូចខាតយ៉ាងធំ។ ថ្វីបើត្រូវធ្វើដំណើរត្រលប់ទៅវិញក៏ដោយក៏ កម្មករកប៉ាល់ទាំងបួនកប៉ាល់នៅតែ អត់ធ្មត់ក្នុងការធ្វើដំណើរ។ នៅខែតុលា ឆ្នាំ១៥២០ ម៉ាហ្សេឡង់ហើយនិង ក្រុមកាងាររបស់គាត់បានចូលទៅក្នុង ច្រកដ៏ចង្អៀតមួយដែលសព្វថ្ងៃ ត្រូវបានគេហៅថា ច្រកម៉ាហ្សេឡង់ ដែលធ្វើអោយពួកគេត្រូវចំនាយពេលអស់រាប់មួយខែដើម្បី ឆ្លងកាត់ច្រកចង្អៀតនោះ។នៅកំឡុងពេលនោះជាពេលដែល អ្នកបើកកប៉ាល់ម្នាក់បានបើកកប៉ាល់ រត់ចោលបក្សពួក រួចត្រលប់ទៅផ្ទះវិញ។នៅខែមិនា ឆ្នាំ ១៥២១ កងនាវាបានបោះយុថ្កានៅកោះ ខ្វាម។បន្ទាប់ពីនោះ វាមានការពិតខ្លះ ដែលត្រូវបានគេដឹង ដែរថា ម៉ាហ្សេឡង់បានចូលទៅពាក់ពន្ធ័និង តំបន់សង្គ្រាមនៅ ភីលីពីន ហើយត្រូវបាន គេសម្លាប់ នៅតំបន់តស៊ូ នោះកាលពី ខែ មេសា ទី ២៧ ឆ្នាំ១៥២១ ហើយ វាបានក្លាយជាការតស៊ូនៃសមាជិកក្នុងក្រុមរបស់គាត់ដែលមានឈ្មោះថា ជេន៍ សិបាស្ទៀន ដិល ខាណូដែល ជាមនុស្សដែលបានបំពេញ ការធ្វើដំណើរជុំវិញពិភពលោកទាំងស្រុង។នៅឆ្នាំបន្ទាប់នៅខែ កញ្ញា ទី៦ ឆ្នាំ១៥២២ ទោះបីស្ទើរតែត្រូវបាត់បង់ជីវិត នៅក្នុងការខំប្រឹងប្រែងរបស់ពួកគេក៏ដោយ ក៏ការវិលត្រលប់របស់សំណល់នាវាម៉ាហ្សេឡង់បាន បង្ហាញអោយឃើញថាផែនដីមានរាងមូលពិតមែន។
ហ្វឺឌីណាន់ដ៏ ម៉ាហ្សេឡង់ (FerdinandMagellan) បានកើតនៅ ប្រទេសព័រទុយហ្គាល់ ប្រហែលនៅឆ្នាំ ១៤៨០។ កាលពីក្មេងគាត់បានរៀនពីការគូសផែនទី និងសំណង់នាវាចរណ៍។ នៅវ័យកណ្ដាលរបស់គាត់ គាត់បានបើកនាវាដែលមានកងនាវាដ៏ច្រើនសម្បើម ហើយបាន តាំងចិត្តតស៊ូយ៉ាងស្វិតស្វាញក្នុងការធ្វើដំណើរ។ នៅឆ្នាំ ១៥១៩ដោយសារជំនួយពីព្រះអង្គឆាលែស ទី៥(Charles V)នៃប្រទេសអេស្ប៉ាញម៉ាហ្សេឡង់បានរៀបចំដំណើរ ដោយនាវាជុំវិញពិភពលោក។ គាត់ បានប្រមូលផ្ដុំ នូវកងនាវាដ៏ច្រើន ហើយថ្វីបើដំណើរត្រលប់មកវិញដ៏សម្បើមនេះ បាននាំអោយគាត់ស្លាប់ តែ គាត់ក៏បានបង្ហាញថា ផែនដីមានរាងមូលដែរ។
ពត័មានពិស្ដារ
ហ្វឺឌីណាន់ដ៏ ម៉ាហ្សេឡង់(Ferdinand Magellan)បានកើតនៅ ប្រទេសព័ទុយហ្គាល់ នៅមួយនៃទីក្រុងភឺតូ (Porto) នៅឆ្នាំ១៤៨០។ ឪពុកម្ដាយរបស់គាត់គឺជាសមាជិក វណ្ណះអភិជន ជនជាតិ ព័រទុយហ្គាល់ដូច្នេះបន្ទាប់ពីការស្លាប់របស់ឪពុកម្ដាយគាត់ គឺនៅពេលគាត់ អាយុ១០ឆ្នាំ ម៉ាហ្សេឡង់ បានក្លាយជាភីលៀង របស់ ម្ចាស់ក្សត្រី(ក្មេងបម្រើ)។
ម៉ាហ្សេឡង់ បានសិក្សានៅសាលា ឃ្វីន លីអូណូរា(Queen Leonora's School) នៃ ក្មេងបម្រើនៅទីក្រុង លីសប៊ន(Lisbon) ហើយគាត់បានចំនាយពេលវេលារបស់គាត់ អានយ៉ាងផ្ចឹតផ្ចង់ទៅលើអត្ថបទដែល ទាក់ទងទៅនិងសិល្បៈនៃ ការគូសផែនទី តារាសាស្រ្ដ ផ្ទៃអាកាសនាវាចរណ៍ ដែលវាជាមុខវិជ្ជាដែលបានអូសទាញអោយគាត់អោយជក់ចិត្តដិតអារម្មណ៍។ នៅវ័យកណ្ដាលរបស់គាត់ ម៉ាហ្សេឡង់ បានចូលរួមដំណើរ នាវាចរណ៍ របស់ជនជាតិ ព័រទុយហ្គាល់ ដែលមានបើកឆ្ពោះទៅ អាព្រិកខាងកើត។នៅពេលឆាប់ៗនោះដែល គាត់បានរកឃើញថា ខ្លួនគាត់បាននៅ ឯតំបន់សង្រ្គាមក្នុងស្រុក ឌីយូ(Diu) នៅកន្លែងនោះជាកន្លែងដែល ជនជាតិព័រទុយហ្គាល់ បានកំទេចកប៉ាល់ របស់ជនជាតិ អេស៊ីប នៅក្នុងសមុទ្រ អារ៉ាប់(Arabian)។ គាត់ថែមទាំងបានរុករក រដ្ធ ម៉ាលាខា (Malacca) ដែលសព្វថ្ងៃជា តំបន់ដែលស្ថិតនៅ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី (Malaysia)ហើយក៏បានធ្វើប្រតិបតិ្តការ ច្បាំងដណ្ដើម យកកំពង់ផែ ម៉ាលេខា ផងដែរ។ វាពិតជាអាចដែលថាគាត់បានបើកទូកក្ដោងបានឆ្ងាយរហូតដល់ កោះម៉ូឡុខាស (Moluccas) ដែលជាកោះមួយស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី (Indonesia)បន្ទាប់ពីនោះមកកោះនោះត្រូវបានគេហៅថាស្ប៉ាយ អាយឡែន។ ម៉ូឡុខាស មានប្រភពដើមពីគ្រឿងទេសដ៏មានតម្លៃជាច្រើនក្នុងពិភពលោក រួមមាន ផ្កាក្លាំងពូ និងចន្ទ័គ្រឹស្នាជាដើម។ដោយសារតែភាពសម្បូរគ្រឿងទេសក្នុងប្រទេស ជាលទ្ធផលដែលធ្វើអោយ ប្រទេសនៅអ៊ឺរ៉ុប មានការប្រណាំងប្រជែងគ្នាចង់បានតំបន់នោះ។ពេលដែល ស្ថិតនៅ ម៉ូរូខូ(Morocco) ម៉ាហ្សេឡង់បាន កើតជំងឺហើយ ដែលតម្រូវអោយគាត់ត្រូវដើរខ្ចើចជើង។បន្ទាប់ពី ជា ពីបួសគាត់ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទការប្រព្រិត្តិ ខុសច្បាប់ សហជីព ពីសំណាក់ជនជាតិមួរ(Moors)ហើយថ្វីបើ ការបម្រើរបស់គាត់ គឺដើម្បី ប្រទេសព័រទុយហ្គាល់ ហើយគាត់បានទទួលកំហុសជាច្រើនដើម្បីស្ដេចរបស់គាត់ ពេលនោះដែរ ការលើកតម្កើងនៃការងាររបស់គាត់ត្រូវបានគេដកហូតចេញពីគាត់។ នៅឆ្នាំ១៥១៧ ម៉ាហ្សេឡង់ បានផ្លាស់ទីទៅ សិវីល(Seville) ប្រទេសអេស្ប៉ាញដើម្បីស្នើរជំនាញរបស់គាត់ ទៅកាន់ តុលាការអេស្ប៉ាញ។នៅពេល បី ឆ្នាំបន្ទាប់ពី ពេល ដែលគាត់បានចេញដំណើរ ពីប្រទេស ព័រទុយហ្គាល់ គាត់បានសិក្សាអំពីសាសនាជាច្រើននៃ កត្តិសញ្ញា នាវាចរណ៍ ថ្មីៗជាច្រើន។ គាត់ថែមទាំងបានទទួលផលប្រយោជន៍ ពីកំហុស និងរបកគំហើញ របស់អ្នករុករក ពីរបីអ្នកមុនដូចជារបកគំហើញរបស់ គ្រីស្គស្តុប កូឡុំ(Christopher Columbus)នៃអាមេរិកខាងជើងនិងព្រំដែនបាលបៅ(Balboa)ឆ្លងកាត់ជ្រោយដីកោះប៉ាណាម៉ានៀន (Panamanian) ទៅមហាសមុទ្រ ប៉ាស៊ីហ្វិក(Pacific Ocean) គឺគ្រាន់តែជាព្រត្តិការណ៍ពីរ នៃ ព្រត្តិការណ៍ជាច្រើនដែល បណ្ដាលអោយ ម៉ាហ្សេឡង់ហ៊ានធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ទឹកសមុទ្រដោយគ្មានអល់អែក។ម៉ាហ្សេឡង់បានរៀបចំគំរោងការណ៍ធ្វើនាវាចរណ៍ជុំវិញសកល ហើយនៅ ខែកញ្ញា ២០ ១៥១៩ ស្ដេច ឆាលែស ទី៥ នៃ អេស្ប៉ាញបានជូនពរដល់ម៉ាហ្សេឡង់។ គាត់បានរៀបចំ ចេញដំណើរជាមួយនិង កងនាវាសំពៅ ចំនួន៥ វាជាចំនួនមួយដ៏គួរអោយពេញចិត្ត ប៉ុន្តែ ទូកក្ដោងវាមិនមានភាពងាយស្រួលសមស្របទៅនឹង ចម្ងាយដែលគោលបំណងដែលគាត់បានរៀបចំ នោះទេ។ កងនាវាដំបូងបើកឆ្ពោះទៅកាន់ប្រទេស ប្រេស៊ីល(Brazil) ហើយបានចូលចតនៅមាត់ឆ្នេរអាមេរិកខាងត្បូង ទៅ ប៉ាតាហ្គោនៀ។ នៅទីនោះមានហេតុការណ៍បះបោរបានកើតឡើង ហើយ កប៉ាល់មួយបានបុកនិង ច្រាំងធ្វើអោយមានការខូចខាតយ៉ាងធំ។ ថ្វីបើត្រូវធ្វើដំណើរត្រលប់ទៅវិញក៏ដោយក៏ កម្មករកប៉ាល់ទាំងបួនកប៉ាល់នៅតែ អត់ធ្មត់ក្នុងការធ្វើដំណើរ។ នៅខែតុលា ឆ្នាំ១៥២០ ម៉ាហ្សេឡង់ហើយនិង ក្រុមកាងាររបស់គាត់បានចូលទៅក្នុង ច្រកដ៏ចង្អៀតមួយដែលសព្វថ្ងៃ ត្រូវបានគេហៅថា ច្រកម៉ាហ្សេឡង់ ដែលធ្វើអោយពួកគេត្រូវចំនាយពេលអស់រាប់មួយខែដើម្បី ឆ្លងកាត់ច្រកចង្អៀតនោះ។នៅកំឡុងពេលនោះជាពេលដែល អ្នកបើកកប៉ាល់ម្នាក់បានបើកកប៉ាល់ រត់ចោលបក្សពួក រួចត្រលប់ទៅផ្ទះវិញ។នៅខែមិនា ឆ្នាំ ១៥២១ កងនាវាបានបោះយុថ្កានៅកោះ ខ្វាម។បន្ទាប់ពីនោះ វាមានការពិតខ្លះ ដែលត្រូវបានគេដឹង ដែរថា ម៉ាហ្សេឡង់បានចូលទៅពាក់ពន្ធ័និង តំបន់សង្គ្រាមនៅ ភីលីពីន ហើយត្រូវបាន គេសម្លាប់ នៅតំបន់តស៊ូ នោះកាលពី ខែ មេសា ទី ២៧ ឆ្នាំ១៥២១ ហើយ វាបានក្លាយជាការតស៊ូនៃសមាជិកក្នុងក្រុមរបស់គាត់ដែលមានឈ្មោះថា ជេន៍ សិបាស្ទៀន ដិល ខាណូដែល ជាមនុស្សដែលបានបំពេញ ការធ្វើដំណើរជុំវិញពិភពលោកទាំងស្រុង។នៅឆ្នាំបន្ទាប់នៅខែ កញ្ញា ទី៦ ឆ្នាំ១៥២២ ទោះបីស្ទើរតែត្រូវបាត់បង់ជីវិត នៅក្នុងការខំប្រឹងប្រែងរបស់ពួកគេក៏ដោយ ក៏ការវិលត្រលប់របស់សំណល់នាវាម៉ាហ្សេឡង់បាន បង្ហាញអោយឃើញថាផែនដីមានរាងមូលពិតមែន។
0 វាយតម្លៃ:
Post a Comment