RSS Feed
Twitter
.jpg)
5:32 AM
Unknown
ប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ
ស្ថិតនៅក្នុង កាឡាក់ស៊ិ មីគីវេ (Milky Way galaxy)ដែលមានតារាប្រហែល
២០ពាន់លាន តារា។ ហើយប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យកើតឡើងដោយមាន ព្រះអាទិត្យ ប្រព័ន្ធគោចរនៃភពទាំង៨
ព្រះចន្ទច្រើនជាង១៧០ និង តារាគោចរដោយស៊េរីផ្សេងៗទៀត។
ប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យមានការកកើតឡើងប្រមាណជាង ៤.៦រយលានឆ្នាំកន្លងមកហើយ។
ភពក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យចែកចេញជាពីរគឺ៖
- ភពក្នុងជាភពតូចៗមាន ភពពុធ
ភពសុក្រ ភពផែនដី ភពអង្គារ ដែលគេហៅថា ភពគោក ដែលភពទាំងនេះដំបូងពោពេញទៅដោយ
ថ្ម និង លោហធាតុ ហើយនៅផ្នែកខាងក្រៅនៃភព គេហៅថា ហ្កាសយក្ស ហើយវាមានច្រើនគួរសមនិង
ធ្ងន់ជាងអង្គធាតុដែលនៅលើភព។
- ភពក្រៅជាភពធំៗមាន ភពព្រហស្សតិ៍ ភពសៅ ភពអ៊ុយរ៉ានុស ភពណិបទូន ដែលភពធំៗ ២ គឺ ភពព្រហស្សតិ៍ ភពសៅរ៍ សម្បូទៅដោយ អុកស៊ីសែន និង អេល្យូម ហើយ ភពពីរទៀត គឺ ភពអ៊ុយរ៉ានុស ភពណិបទូន ភាគច្រើនមានសារធាតុរលាយចូលគ្នាខ្ពស់រវាង អុកស៊ីសែន និង អេល្យូម ដែលគេហៅថា ទឹកកក ដែលដូចជាទឹក ហើយ អាម៉ូញ៉ាក់ និង មេតាន ហើយវាតែងតែយោងតាមការបត់បែន ដូចជាទឹកកកយក្ស។ភពស្ទើតែទាំងអស់គឺមានដំណើគោចររាងជាពងក្រពើហើយផ្ដេក។
ភពក្រៅមាន៖
ភពព្រហស្សតិ៍(Jupiter)
- ភពព្រហសតិ៍មានចម្ងាយ៥.២អេយូ(5.2 AU)ពីព្រះអាទិត្យ ហើយម៉ាសវាស្មើនឹង ៣១៨ ដងនៃម៉ាសរបស់ផែនដី ហើយស្មើនឹង២.៥ដងរបស់ម៉ាសនៃភពទាំងអស់ដាក់បញ្ចូលគ្នា។ បរិយាកាសរបស់វាផ្សំឡើងដោយ អ៊ីដ្រូសែន និង អេល្យូមជាច្រើន។ចំណុចសំខាន់របស់ភពព្រហស្សតិ៍គឺ នៅខាងក្នុងភពមានលក្ខណៈក្ដៅខ្លាំង បង្កើនកម្ដៅបានពាក់កណ្ដាលនៃបរិយាកាសរបស់វា ដូចជាដុំពពក និង ស្នាមអុចក្រហមធំៗ។ ភពព្រហស្សតិ៍មានតារារណបប្រមាណ៦៧តារារណប។ តារារណបធំៗចំនួន៤ គឺ ហ្កានីមីឌី (Ganymede) កាលីសតូ (Callisto) ឡូ (Io) និង យូរ៉ូបប៉ា (Europa) ភពទាំងនេះបង្ហាញលក្ខណៈដូចគ្នានៃភពដូចជា ភ្នំភ្លើងដែលមានកំដៅក្ដៅខ្លាំង ហើយតារារណបដែលធំជាងគេនៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យគឺ ធំជាងភពពុធទៅទៀត។
- ភពសៅរ៍មានចម្ងាយ៩.៥អេយូ(9.5 AU)ពីព្រះអាទិត្យ ហើយវាមានលក្ខណៈប្លែក ដោយរបស់វាមានរង្វង់មួយធំព័ទ្ធជំវិញ ហើយភពនេះមានលក្ខណៈដូចគ្នា នឹងភពព្រហស្សតិ៍មូយចំនួនដូចជា បរិយាកាស សមាសធាតុ ទោះបីជាភពសៅរ៍មានទំហំតែ៦០% នៃភពព្រហស្សតិ៍ ហើយវាមានម៉ាសតូចជាង៣ដង ហើយស្មើនឹង៩៥ដងនៃម៉ាសផែនដីក៏ដោយ។ វាកើតឡើងដោយកំទេចតូចៗនឹងក្រាស់ដែលមានក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។ កងព័ទ្ធជុំវិញភពសៅរ៍កើតឡើងដោយទឹកកកតូចៗ និង ថ្មតូចៗ។ភពសៅរ៍មានតារារណបចំនួន៦២ ក្នុងនោះមាន២ គឺ ទីតាន(Titan) និង អីនសេលាឌូ (Enceladus) ដែលបង្ហាញពីលក្ខណៈភូមិសាស្រ្ដ។ ថ្វីបើវាកើតឡើងពីទឹកកកតូចៗក៏ ទីតាន(Titan) ជាព្រះចន្ទដែលធំជាងគេលេខ២ ក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ វាធំជាងភពពុធ និង ជាភពរណបតែមូយក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យដែលមានបរិយាកាសធ្ងន់មាំ។
- ភពអ៊ុយរ៉ានុសមានចម្ងាយ១៩.៦អេយូ(19.6 AU)ពីព្រះអាទិត្យ វាមាន១៤ដងនៃម៉ាសផែនដី ជាភពដែលភ្លីជាងគេក្នុងចំណោមភពក្រៅនឹងមានតែមួយក្នុងចំណោមភពទាំងអស់ វាទទួលពន្លីពីព្រះអាទិត្យដែលជះទៅលើផ្ទៃរបស់វា អ័ក្ររបស់វាទ្រេតកម្រិត៩០o នៃអ័ក្ររបស់ផែនដី។វាមានភាពត្រជាក់នៅត្រង់ផ្ចិតជាងភពឧស្ម័នយក្សដទៃទៀត និង ចាំងពន្លឺកំដៅតិចតួចណាស់ចូលទៅក្នុងលំហរ។ភពអ៊ុយរ៉ានុស មានភពរណបចំនួន៧ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ ភពធំជាងគេបំផុតដែលនៅមានជីវិតនោះមាន ទីតាននៀរ (titania) អូបឺរុន(Oberon) អាំប្រៀល (umbriel) អេរៀល(Ariel) និង មីរេនដា(Miranda)។
- ភពណិបទូនមានចម្ងាយ ៣០អេយូ(30AU)ពីព្រះអាទិត្យ ថ្វីបើវាតូចជាងភពអ៊ុយរ៉ានុសបុន្តែវាមានទំងន់ធ្ងន់ជាង (ស្មើរនិង១៧ដងផែនដី) ដូច្នេះហើយវាមានភាពហាប់ណែនជាងភពអ៊ុយរ៉ានុស។វាចាំងពន្លឺជាងកំដៅខាង ក្នុងប៉ុន្តែវាមិនច្រើនជាងភពព្រហស្សតិ៍រឺតិត្ថិភាពនោះទេ។ ភពណិបទូនត្រូវបានគេដឹងថាមាន ភពរណបចំនួន១៣ ។ ភពរណបដែលធំជាងគេបំផុតនោះគឺភពទ្រីតុន (Triton) ទីតាំងភូមិសាស្រ្ដរបស់ភពនេះមានសកម្មភាពយ៉ាងខ្លាំងក្លាជាមួយនិងចរន្ដទឹកក្ដៅនៃធាតុរាវ នីត្រូហ្សែន (Nitrogen)។ ទ្រីតុនគឺជាភពរណបធំតែមួយគត់ដែលមានគន្លងដើរថយក្រោយ។ ភពណិបទូនដើរ តាមគន្លងរបស់ ភពទ្រីតុនដោយសារភាគល្អិតមួយចំនួនតូចនៃផ្កាយព្រះគ្រោះ វាតែងមានភាពខ្ទររាល់ពេល 1:1 ម្ដង។
សង់តូCentaurs សង់តូគឺមានកន្ទុយអ៊ីយ៉ុងដែលត្រជាក់ភាយចេញពីភពជាមួយនិងអក្ស័អាប់ស៊ីសកណ្ដាលធំជាងភពព្រហស្សតិ៏(៥.៥ អេយូ)ហើយតិចជាងភពណិបទួន(៣០ អេយូ)។សង់តូធំជាងគេបំផុតដែលត្រូវបានគេស្គាល់នោះគឺសង់តូ ឆារិក្លូ។វាមានអង្គត់ផ្ចិតប្រហែល២៥០គីឡូម៉ែត្រ។សង់តូដែល ត្រូវបានគេរកឃើញដំបូងបង្អស់គឺឆារុន វាត្រូវបានគេចាត់ចូលជាក្រុមផ្កាយដុះកន្ទុយ(៩៥ ភី)ពីព្រោះវាមានការវិវត្តន៏ ពពកកកដុំៗ ដូចជាពេលដែលផ្កាយដុះកន្ទុយវិវត្តន៏ពេលពួកវា ធ្វើដំណើរខិតចូលទៅជិតព្រះអាទិត្យ ។
ភពក្នុងមាន៖
ភពពុធ
- ភពពុធមានចម្ងាយ
០.៤ អេយូ(0.4 AU)ពីព្រះអាទិត្យ
វាជាភពដែលជិតព្រះអាទិត្យជាងគេនិងជាភពតូចជាងគេក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ
វាមានតែ០.០៥៥នៃម៉ាសផែនដី។ ភពពុធគ្មានភពរណទេ លក្ខណៈពិសេសរបស់ភពនេះគឺ
រណ្ដៅភ្នំភ្លើងតូចៗ កំពក ដូចជាកើតឡើងក្នុងកំឡុពេលដែលវារួញចូលមុនប្រវត្តកាលរបស់វា។
បរិយាកាសរបស់ភពនេះស្ដើង នឹង សម្បូទៅដោយ អាតូម
ដែលបំផ្លាញផ្ទៃខាងក្រៅរបស់វាដោយខ្យល់ពីព្រះអាទិត្យ។
វាមានដែកនៅស្នូលកណ្ដាលនិងគ្របដណ្ដប់ដោយលោហៈធាតុដែលមិនពេញទាំងអស់ទេ។
តាមការសិក្សាបានឲ្យដឹងថាវាក៏មាននៅទាំងស្រទាប់ខាងក្រៅរបស់វាហើយបានដាច់ចេញដោយមានការទង្គិចយ៉ាងធំ
ហើយវាបានការពារដោយមានការកើនឡើងដោយថាមពលតិចតូចពីព្រះអាទិត្យ។
- ភពសុក្រមានចម្រាយ០.៧អយូ
(0.7 AU)ពីព្រះអាទិត្យ វាមានទំហំប្រហែលនឹងផែនដីគឺ០.៨១៥នៃម៉ាសផែនដែដីហើយវាមានលក្ខណៈស្រដៀងនឹងផែនដីវាមានកម្រាស់ក្រាស់និងមានស្នូលដែកនៅកណ្ដាល
ហើយបរិយាកាសភពនេះមានទម្ងន់ ដែលបង្ហាញសកម្មភាពភូមិសាស្ដ្រ។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដីភពនេះនៅតែមានលក្ខណៈស្ងួតជាភពផែនដីហើយបរិយាកាសរបស់វាគឺមានទម្ងន់ធ្ងន់ជាង៩០ដង។
ភពនេះមិនមានភពរណបទេ វាជាភពមួយដែលមានកម្ដៅក្ដៅខ្លាំងផ្នែកខាងក្រៅមានសីតុណ្ហភាព៤០០ 0C ព្រោះតែមានផលផ្ទះកញ្ចក់នៅក្នុងបរិយាកាស។
បច្ចប្បុន្នគ្មានភស្តុតាងច្បាស់លាស់នៃលក្ខណៈភូមិសាស្ដ្រនៅលើភពសុក្រ
តែវាមិនមានតំបននៃមេដែកដែលអាចការពារការបាត់បង់បរិយាកាសដ៏ក្រាស់របស់វា
ដែលបង្ហាញឲ្យឃើញពីបរិយាកាសរបស់ភពគឺពោពេញដោយកំដៅដោយការផ្ទុះភ្នំភ្លើង។
ភពផែនដី
- ភពផែនដីមានចម្រាយ១អេយូ (1 AU
)
ពីព្រះអាទិត្យហើយជាភពដែលធំនឹងមានកម្រាសក្រាស់ជាងគេក្នុងចំណោមភពក្នុងទាំងអស់ មានការដឹងច្បាស់ពីភូមិសាស្រ្ដភពនេះ
ហើយជាភពតែមួយគត់ក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យដែលអាចឲ្យភាវៈមានជីវិតរស់នៅបានផ្នែកដែលមានទឹកនៃភពនេះគឺ មានតែមួយក្នុងចំណោមភពដែលគ្របដណ្ដប់ដោយផ្ទៃដីទាំងអស់ហើយក៏ជាភពតែមួយដែលមានចលនារញ្ចួយភពឬចលនា
ទិចតូនិក (tectonics)។ បរិយាកាសរបស់ផែនដីមានលក្ខណៈជាល្បាយដែលខុសពីភពដទៃទៀត
ហើយមានការផ្លាស់ប្ដូរដោយវត្តមាននៃជីវិតប្រហែល ២១%។ ហើយភពនេះមានភពរណបចំនួនមួយ គឺ
ព្រះចន្ទដែកជាភពរណបដែលធំជាងគេសម្រាប់ផែនដីនៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។
ភពអង្គារ
- ភពអង្គារមានចម្រាយ១.៥អេយូ (1.5 AU) ពីព្រះអាទិត្យហើយវាតូចម៉ាសជាងផែនដីនិងភពសុក្រប្រហែល០.០១៧ បរិយាកាសរបស់ភពនេះភាគច្រើនសម្បូដោយ កាបូនឌីអុកស៊ីត ជាមួយឹនឹងសម្ពាធខាងក្រៅ ៦.១ មីលីបា ដោយសារបន្ទុះភ្នំភ្លើងដ៏ធំរបស់វា ប្រៀបដូចជាល្បែងអូឡាំពិករបស់ជនជាតិម៉ង នឹងស្នាមជ្រលងដូចជា ម៉ារីនើរីស (Marineris) ដែលបង្ហាញភូមិសាស្ដ្រដែលអាចនៅរហូតចាប់ពីខែខែឧសភាមានការនៅរហូតដល់មានអ្វីប្លែកថ្មីនៅ ២លានឆ្នាំកន្លងទៅទៀត។ ភពនេះមានពណ៌ក្រហមដោយសារតែដែកនិងអ៊ុកស៊ីតមានប្រតិកម្មនៅនឹងដី ភពអង្គារមានភពរណបតូចៗពីរគឺ ឌីម៉ូស(Deimos) និង ផូប៊ូស (Phobos)។
0 វាយតម្លៃ:
Post a Comment